Lever problemen bij kanaries
Waarom stierven mijn kanarie poppen?
Zes van mijn kanarie poppen waren gestorven in een kort tijdbestek tussen mei en juli 2014. Al die vogels waren kerngezond voor de aanvang van de kweekseizoen. Ik begon de voorbereiding op de kweek met veel medicatie aan mijn vogels te geven- 2 keer tegen coccidiose, 2 keer tegen Escherichia coli, dan 2 keer tegen ademhalingsproblemen, bovenop worden de vogels 2 keer gedruppeld tegen luizen. Mijn kweekhok werd ontsmet met javel en speciale aminozuren, alles werd terug besproied met middelen tegen luizen, tegen schimmels en ontsmetings middelen. De vogels hebben ook veel eiwitrijke voer gekregen, veel vitamines door het drinkwater en alles dat op de markt stond. De kweek begon fantastisch- 5-6 eiren per koppel, bijna alles bevrucht en uitgekomen, veel jonge vogels op stock. Maar te goed is nooit zo goed. Tussen de twee rondes verloor ik twee blijkbaar kerngezonde poppen, de probleem werd erger met nog twee sterf gevallen binnen een maand. Ik ging op het internet zoeken en ik kwam tegen de volgende verklaringen op verschillende foruma of facebook groepen.
‘’ Sedert twee jaar heb ik abnormale sterfte van poppen kanarie vogels, de mannen hebben nergens last van’’
‘’Tussen de twee rondes gaan de schijnbaar gezonde poppen dik zitten. Een begon om nest te bouwen, kwam dik te zitten en viel letterlijk dood. Een andere pop bracht groot een nest van 4 jongen, bij het uitvliegen kwam de pop terug bol te zitten en viel dood’’.
Vier verloren poppen van 18 is te veel en daarom heb ik met een dierenarts besproken eventuele volgende gestorven vogels naar hem te brengen. Spijtig moest ik niet zo lang wachten omdat tussen de tweede en derde ronde had ik nog twee poppen dood in het nest. Een alles gebuurde ongeacht mijn exclusief aandacht voor de vogels- nog veel vitaminen en vanzelfsprekend antibiotica. Een autopsie van een bevriende vogelarts leidde tot een verklaring- lever steatose of dikke lever syndroom. De autopsie werd ambulant gedaan zonder de steun van een Universiteit laboratorium of kennis en daarom moest ik verder gaan googelen. Over lever problemen bij kanaries kon ik niet veel vinden, maar ik kwam tegen twee interesaante artikels.
‘’lever disfunctie bij leggkippen- fatty liver haemorrhagic syndrome’’ en ‘’Fois gras- de zieke lever van een mishandelde eend’’
In de literatuur bestond dat dikke lever of lever dysfunctie bij kippen door diet gebreken kan worden veroorzaakt. Net zoals bij mensen wordt lever verdikking bij vogels beschouwd als een gevolg van sedentaire levenstijl en vetrijke en koolhydratenrijke voeding. De energie gebruik van de vogels is veel minder in de kweekooi of in de baterrijen van de legkippen als bijvoorbeeld in de vlucht of bij vrijlopende kippen. Vette leverziekte is geen diagnose maar een term voor aandoeningen waar het vet zich opstapelt in de cellen van de lever. De vetopstappeling maakt de structuur van de lever zwaker en vandaar de spontaan en fataal lever bloeding bij de jonge en gezonde legkippen.
De geschiedenis van de ‘’fois gras’’( uit het France)- vette lever is al bekend- eenden worden gedwangvoederd met hoogcalorisch voer tot de lever ziek wordt. De lever van een vetgemest eend kan een gewicht bereiken tot 1kilo- dat is ruim tien keer meer dan normaal. Wat heb ik van dit ‘’story’’ bijgeleerd is dat vrouwelijke kuikentjes voor de bemesting niet worden gebruikt, maar meteen worden vernietigd omdat hun levers te zeer dooraderd zijn en niet geschikt zijn voor consumptie in de vorm van fois gras in de gourmet restaurants. Daarom moest ik verder gaan zoeken naar de
Lever anatomie en functie
Om de gewone liefhebber niet to stoppen met lezen zou ik proberen alles in een menselijke taal te uitleggen. Tussen anatomen gaan nog steeds discuties is de lever een klier of is de lever een orgaan. Volgens mij zijn bijde hypothesen waar. Wat is de belangrijkste van de lever anatomie:
1/ de lever van vogels bevindt zich aan de rechter kant van de buik. De normaal lever is niet zichtbaar, een vergrote lever wordt zichtbaar aan de rechter buikzijde als een donker vlekje (als op de foto).
2/ de bloed uit de darmen, na het resorberen de producten van de spijsvertering brengt de voedingsstoffen de lever binnen via de portal vein. Nadat gaat die bloed naar de andere organen en weefsels.
De lever fysiologie is ok niet gemakelijk te begrijpen. Enkele aandachtspunten. Het speelt een belangrijk rol in :
1/de balangrijkste lever functie is de metabolisme van vetten, eiwitten en koolhydraten
2/de lever produceert enzymes, proteinen, hormones, immuun factors en factors voor het bloedklontering
3/bij vogels is de lever de eerste en belangrijkste opslagplaats van de vetten- daarom zijn vogels extra vatbaar aan lever vervetting (bij zuigdieren worden vetten in de vetweefsel opgestapeld) . De lever is een plaats voor de opstapelling van de vitamine A en Vitamine B12.
4/de lever is de eerste activatie plekje voor VitamineD. Zonder activering in de lever en de nieren werkt vitamine D niet
5/De lever is de eerste lijn voor de verwerking en neutraliseren van de toxines uit de voer, van de antibiotica of vanuit de omgeving. het afbreken van de stoffen ingenomen door vogels- inclusief medicijnen, vitaminen en supplementen- alle producten moeten in de lever chemische omzetting ondergaan
6/ de eiwitten die te veel zijn en kunnen niet door het lichaam gebruikt worden voor de lichaamsopbouw, worden door het lever onderbroken en als amoniak /een toxisch product/ via de nieren uitgescheiden
Waarom is de lever van vrouwelijke vogels zo sterk dooraderd? Omdat de lever een belangrijke rol in de opmaken van eiren speelt. Het ei is samengesteld van de eiwit- vooral proteinen en van eigeel- dat bevat speciale vetten- phospholipiden en proteinen. De eigeel is een paar dagen voor de eileggen opgemaakt in de ovarium van de vrouwelijke vogel.Dat bevat vooral een speciale phospholipid- vittelogenin- dat wordt opgemaakt in de hepatociten- de lever cellen. Daarom hebben vogels niet alleen de aminozuren nodig voor de goed eirenproductie maar ook de vetzuren voor de aanmak van hun eiren. De belangrijkste aminozuur is methionine, de belangrijkste vetzuur is de linoolzuur. Een tekort van linoolzuur wordt geasossieerd met storingen in de eiproductie.
Welke factoren kunnen lever problemen bij kanaries veroorzaken?
De lever wordt dagelijks bedreigd door een groot aantal van giftige stoffen, door ongezonde bestanddellen van de voeding of door infecties. Het produceert zelf tal van nieuwe giftige stoffen- vrij radicalen/oxiderende molleculen/ als resultaat van zijn normaal activiteit. Lever vervetting is een syndroom, geen ziekte. Hieronder zien jullie de factoren die een rol spelen bij de dikke lever syndroom :
1/ontstekingen- de meest bekende zijn atoxoplasmose /variant van de coccidiose/ en de mycoplasmose- dat is vooral en chronische ziekte van de longen , gaat gepaard met ademhalingsproblemen /vogels hapen voor lucht/ en wordt het vaakst verwaard met de luchtpijpmijt /een parasiet in de keel van de vogels/. Als een vogel een ademhalingstoornis heeft dat is vaker mycoplasmose besmetting en geen of zeldom de luchtpijp mijt.
2/ antibiotica- Tetracycline /veel gebruikt en vaak gemaskeerd onder andere producten, omdat een goed effect heeft tegen Escherichia coli/, coccidiostatica- ESB3 en Baycox, kleurstoffen- het toedienen van te veel kleurpigmenten belast de lever
3/aflatoxines van de voer /bederft door schimmels of granen die op een natte en warme plaats geteeld zijn/, chelated mineralen, vaak CuSO4/copper sulfaat/- vroeger worden de fruitbomen met deze middel besproied tegen schimmels, nu het is in de Europeese Unie verboden, maar nog vaak gebruikt door de fabricanten van onze eivoer als een conservering middel tegen schimmels/
4/ de dieet van de vogels- als vroeger gezegd- te veel eiwitten en te veel verzadigde vetten overlast de spijsvertering en de gezondheid van de lever en de nieren
5/tekorten van voedingsmiddelen- een pop in de broedseizoen is heel vatbaar aan tekorten. Tekort van de essentiele aminozuren en vooral methionine en lysine moet gedekt worden van eiwitten van een dierlijk oorsprong- de kippen eiren zijn de bestgebalanceerde en meest geschikte bron van proteinen. Vaak onderschat factor is een tekort van essentiele vetzuren- linoolzuur is hier de belangrijkste.
6/extra stimulatie van de vogels met vitaminen en supplementen om meer productief te worden- vergeet niet dat een kanariepop geen legkip is
Hoe kunnen we een diagnose leveraandoening vaststellen
Ik zeg nog eens- dat is geen diagnose maar een syndroom. Bij lever aandoeningen hebben de vogels in het groen gekleurd ontlasting- door de beschadigde lever gaat de biliverdine van de gal in de ontlasting. Bij lever aandoeningen wordt de lever zichtbaar op de rechte zijde van de buik /zie de foto/.
Wat te doen bij lever problemen bij kanaries?
1/regelmatig check van je vogels en gebruik de zieke vogels niet voor de voortplanting
2/ de dieet is de tweede belangrijkste factor- minder vetten en eiwitten- meer voedingsvezels/ maar lichtverteerbare voer als de lever al beschadigd is/
3/tekorten moeten ook aangevuld worden met lever ondersteuned suppletie -lecitine/ zonebloempoeder/, silymarine /mariadistelzaad poeder/, choline/wordt in de lever uit lecithine opgemaakt/ of linoolzuur/mariadistelzaad olie of special zonnebloemzaad olie verrijkt met linoolzuur/, antioxidanten- aronia, vlierbessen, sumak. Speciaal aandacht voor twee veelvoorkomende planten- paarden bloem en brandnettel– super gezond als rauw, gedroogd, of als infusie of als tinctuur /coming soon/ gegeven.
Een lever in goed conditie is de eerste voorwarde voor gezonde en productieve vogels.
Disclaimer
Dit artikel is revieuw van artikelen op het internet ikv lever aandoeningen bij vogels. Het is bestemd voor de gewone liefhebber, wie hoeft niet een dierenarts te zijn. Alles is alleen voor infotmatie en voor inspireren om verder te gaan zoeken en jullie kennis uit te breiden ten goede van onze vogels en ons hobby. Alle opmerkingen, ideen of mededelingen van uw eigen ervaring zijn sterk welkom.
Email: bestbirdbg@gmail.com